วันแม่

วันแม่ เป็นวันที่สำคัญในหลายประเทศทั่วโลกจัดขึ้นเพื่อให้เกียรติแม่และความเป็นแม่ ในประเทศไทยวันแม่แห่งชาติ ตรงกับวันที่ 12 สิงหาคม ของทุกปีซึ่งตรงกับวันพระราชสมภพของสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ในประเทศอื่นทั่วโลกวันแม่จะอยู่ในช่วง เดือนมีนาคมถึงพฤษภาคม ส่วนในอังกฤษและไอร์แลนด์วันแม่จัดขึ้นต่อจากวันอาทิตย์แห่งความเป็นแม่ซึ่งเป็นวันสำคัญของศาสนาคริสต์

วันสำคัญที่ให้ระลึกถึงความเป็นพ่อเรียกว่าวันพ่อ

วันแม่ในประเทศต่าง ๆ

ประเทศอื่น ๆ ก็มีการกำหนดวันแม่ไว้เช่นเดียวกัน ตัวอย่างเช่น สหรัฐอเมริกาและญี่ปุ่น ใช้วันอาทิตย์ที่สองของเดือนพฤษภาคม ประเทศรัสเซียใช้วันที่ 28 พฤศจิกายน เป็นต้น ทั้งนี้บางประเทศมีการเฉลิมฉลองในวันสตรีสากล

ประเทศญี่ปุ่น

ในญี่ปุ่น ปี 1931 (หรือปีโชวะที่ 6) องค์กร สตรีสูงสุดของญี่ปุ่นได้ตั้ง วันที่ 06 มีนาคม ซึ่งเป็นวันฉลองพระราชสมภพ ของ พระราชินี คาโอรุ มาโคโตะ (Empress Kaoru Makoto) เป็น "วันแม่" ต่อมาในปี 1937 วันที่ 5 พฤษภาคม (หรือปีโชวะที่12) และได้เปลี่ยนแปลงอีกครั้งเมื่อ (ได้รับการสนับสนุนโดยคณะกรรมการกลางให้จัดตั้งวันแม่) ขึ้นใหม่ในปี 1949 (หรือปีโชวะที่ 24) โดยมาจัดขึ้นในวันอาทิตย์ที่สองในเดือนพฤษภาคม ตามประเทศสหรัฐอเมริกาและอีกหลายๆประเทศ

ทั้งนี้ วันเด็ก 5 พฤษภาคม เป็นวันหยุดนักขัตฤกษ์ (วันหยุดแห่งชาติตามกฎหมาย) "เพื่อให้เด็กได้มีความสุขกับครอบครัว และยังมีวัตถุประสงค์เพื่อขอบคุณแม่ที่ทำให้เราได้เกิดมาอีกด้วย"

ในวันแม่ ปกติประเทศญี่ปุ่นจะให้ดอกคาร์เนชัน แต่เมื่อเร็ว ๆ นี้ ไม่เพียงดอกคาร์เนชันเท่านั้น แต่ดอกกุหลาบสีชมพูและดอกเจอร์เบอรา ก็ให้ได้เช่นกัน

ประเทศไทย

ดูบทความหลักที่: วันแม่แห่งชาติ (ประเทศไทย)

ในประเทศไทย เดิมมีการจัดงานวันแม่ โดยสำนักวัฒนธรรมฝ่ายหญิง สภาวัฒนธรรมแห่งชาติ ตรงกับวันที่ 15 เมษายน ของทุกปี ตั้งแต่ พ.ศ. 2493 ตามมติคณะรัฐมนตรี ลงวันที่ 23 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2493 ในคณะรัฐบาลจอมพล ป. พิบูลสงคราม^[1] ต่อมาในปี พ.ศ. 2519 ได้เปลี่ยนมาเป็นวันที่ 12 สิงหาคม ตรงกับวันเฉลิมพระชนมพรรษาในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พร้อมกับได้กำหนดให้ดอกมะลิเป็นดอกไม้สัญลักษณ์แทนวันแม่ เนื่องจากเป็นดอกไม้ที่มีสีขาว มีกลิ่นหอมและออกดอกได้ตลอดทั้งปี เปรียบได้กับความรักอันบริสุทธิ์ของแม่ที่มีต่อลูก^[2]

วันแม่นานาชาติ

ปฏิทินเกรโกเรียน
ทุกวันที่	วันที่	ประเทศ
2 กุมภาพันธ์		กรีซ
วันอาทิตย์ที่สองของเดือนกุมภาพันธ์	8 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2552 14 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2553	นอร์เวย์
Shevat 30 (อาจมีขึ้นในวันที่30 มกราคม และ 1 มีนาคม)		อิสราเอล
3 มีนาคม		จอร์เจีย
8 มีนาคม		อัฟกานิสถาน แอลเบเนีย†  อาร์มีเนีย	อาเซอร์ไบจาน  เบลารุส†  บอสเนียและเฮอร์เซโกวีนา	บัลแกเรีย†  คาซัคสถาน†  ลาว  มาซิโดเนีย†	มอลโดวา  มอนเตเนโกร  โรมาเนีย	รัสเซีย†*  เซอร์เบีย  ยูเครน†
วันอาทิตย์ที่สี่ในฤดูถือบวชเล็นท์	22 มีนาคม พ.ศ. 2552 14 มีนาคม พ.ศ. 2553	ไอร์แลนด์  ไนจีเรีย	สหราชอาณาจักร
21 มีนาคม (ฤดูใบไม้ผลิวิษุวัต)		บาห์เรน  อียิปต์  จอร์แดน  คูเวต  ลิเบีย	เลบานอน  โอมาน  ปาเลสไตน์	ซาอุดีอาระเบีย  ซูดาน  โซมาเลีย  ซีเรีย	สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์  เยเมน (ประเทศ อาหรับทั้งหมด โดยปกติ)
25 มีนาคม		สโลวีเนีย
7 เมษายน		อาร์มีเนีย
24 เมษายน +/- 5 วัน BaisakhAmavasya (Mata Tirtha Aunsi)		เนปาล
วันอาทิตย์แรกของเดือนพฤษภาคม	3 พฤษภาคม พ.ศ. 2552 2 พฤษภาคม พ.ศ. 2553	ฮังการี†  ลิทัวเนีย	โมซัมบิก  โปรตุเกส  มาเก๊า	สเปน
8 พฤษภาคม		แอลเบเนีย (วันครอบครัว)  เกาหลีใต้ (วันครอบครัว)
10 พฤษภาคม		เอลซัลวาดอร์  กัวเตมาลา	เม็กซิโก
วันอาทิตย์ที่สองของเดือนพฤษภาคม	10 พฤษภาคม พ.ศ. 2552 9 พฤษภาคม พ.ศ. 2553 8 พฤษภาคม พ.ศ. 2554	แองกวิลลา  อารูบา  ออสเตรเลีย  ออสเตรีย  บาฮามาส  บังกลาเทศ  บาร์เบโดส  เบลเยียม  เบลีซ  เบอร์มิวดา  โบแนเรอ  บราซิล  บรูไน  บัลแกเรีย	แคนาดา  ชิลี  สาธารณรัฐประชาชนจีน†[3]  สาธารณรัฐจีน  Colombia  โครเอเชีย  คิวบา[4]  กือราเซา  ไซปรัส  สาธารณรัฐเช็ก  เดนมาร์ก	ดอมินีกา  เอกวาดอร์  เอสโตเนีย  เอธิโอเปีย  ฟิจิ  ฟินแลนด์  เยอรมนี  กานา  กรีซ  เกรเนดา  ฮอนดูรัส  ฮ่องกง  ไอซ์แลนด์	อิตาลี  จาเมกา  ญี่ปุ่น  ลัตเวีย*  ลิกเตนสไตน์*  มาเลเซีย  มอลตา  พม่า  เนเธอร์แลนด์  นิวซีแลนด์  ปากีสถาน  ปาปัวนิวกินี  เปรู[5]	ฟิลิปปินส์  เปอร์โตริโก  เซนต์คิตส์และเนวิส  เซนต์ลูเซีย  เซนต์วินเซนต์และเกรนาดีนส์  ซามัว  สิงคโปร์  ซินต์มาร์เติน  สโลวาเกีย  แอฟริกาใต้  ศรีลังกา  ซูรินาม	สวิตเซอร์แลนด์  ตองกา  ตรินิแดดและโตเบโก  ตุรกี  ยูกันดา  ยูเครน  สหรัฐอเมริกา  อุรุกวัย  เวเนซุเอลา  แซมเบีย  ซิมบับเว
15 พฤษภาคม		ปารากวัย
26 พฤษภาคม		โปแลนด์
27 พฤษภาคม		โบลิเวีย
วันอาทิตย์สุดท้ายของเดือนพฤษภาคม	31 พฤษภาคม พ.ศ. 2552 30 พฤษภาคม พ.ศ. 2553 29 พฤษภาคม พ.ศ. 2554	แอลจีเรีย  สาธารณรัฐโดมินิกัน	ฝรั่งเศส (First Sunday of June ifPentecost occurs on this day)  French Antilles(First Sunday of June if Pentecost occurs on this day)	Haiti[6] มอริเชียส  โมร็อกโก	สวีเดน  ตูนิเซีย
30 พฤษภาคม		นิการากัว
1 มิถุนายน		มองโกเลีย† (The Mothers and Children's Day.)
Second Sunday of June	14 มิถุนายน พ.ศ. 2552 13 มิถุนายน พ.ศ. 2553	ลักเซมเบิร์ก
Last Sunday of June	28 มิถุนายน พ.ศ. 2552 27 มิถุนายน พ.ศ. 2553	เคนยา
12 สิงหาคม		ไทย (วันเฉลิมพระชนมพรรษาสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ)
15 สิงหาคม(Assumption Day)		แม่แบบ:Country data Antwerp แอนต์เวิร์ป (เบลเยียม)  คอสตาริกา
19 สิงหาคม(Pâthâre Prabhu in Southern India)		อินเดีย[7]
Second Monday of October	12 ตุลาคม พ.ศ. 2552 11 ตุลาคม พ.ศ. 7440	มาลาวี
14 ตุลาคม		เบลารุส
Third Sunday of October	18 ตุลาคม พ.ศ. 2552 17 ตุลาคม พ.ศ. 2553	อาร์เจนตินา (Día de la Madre)
Last Sunday of November	29 พฤศจิกายน พ.ศ. 2552 28 พฤศจิกายน พ.ศ. 2553	รัสเซีย
8 ธันวาคม		ปานามา
22 ธันวาคม		อินโดนีเซีย
ปฏิทินฮิจญ์เราะหฺ
ทุกวันที่	วันที่	ประเทศ
20 Jumada al-thani[n 1]	14 มิถุนายน พ.ศ. 2552	อิรัก [8]  อิหร่าน [9]

อาทิตย์ที่สองของเดือนกุมภาพันธ์	นอร์เวย์
8 มีนาคม	บัลแกเรีย, แอลเบเนีย
อาทิตย์ที่สี่ในฤดูถือบวชเล็นท์ (มาเทอริง ซันเดย์)	สหราชอาณาจักร, ไอร์แลนด์
21 มีนาคม (วันแรกของฤดูใบไม้ผลิ)	จอร์แดน, ซีเรีย, เลบานอน, อียิปต์
อาทิตย์แรกของเดือนพฤษภาคม	โปรตุเกส, ลิทัวเนีย, สเปน, แอฟริกาใต้, ฮังการี
8 พฤษภาคม	เกาหลีใต้ (วันผู้ปกครอง)
10 พฤษภาคม	กาตาร์, ซาอุดีอาระเบีย, ประเทศส่วนใหญ่ในทวีปอเมริกาใต้, บาห์เรน, ปากีสถาน, มาเลเซีย, เม็กซิโก, สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์, อินเดีย, โอมาน
อาทิตย์ที่สองของเดือนพฤษภาคม	แคนาดา, สาธารณรัฐจีน (ไต้หวัน), สาธารณรัฐประชาชนจีน, ญี่ปุ่น, เดนมาร์ก, ตุรกี, นิวซีแลนด์, เนเธอร์แลนด์, บราซิล, เบลเยียม, เปรู, ฟินแลนด์,มอลตา, เยอรมนี, ลัตเวีย, สโลวาเกีย, สิงคโปร์, สหรัฐอเมริกา, ออสเตรเลีย, ออสเตรีย, อิตาลี, เอสโตเนีย, ฮ่องกง
26 พฤษภาคม	โปแลนด์
27 พฤษภาคม	โบลิเวีย
อาทิตย์ที่สุดท้ายของเดือนพฤษภาคม	สาธารณรัฐโดมินิกัน, สวีเดน
อาทิตย์แรกของเดือนมิถุนายนหรือ อาทิตย์ที่สุดท้ายของเดือนพฤษภาคม	ฝรั่งเศส
12 สิงหาคม	ไทย (วันเฉลิมพระชนมพรรษาสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ)
15 สิงหาคม (วันอัสสัมชัญ)	คอสตาริกา, แอนท์เวิร์ป (เบลเยียม)
อาทิตย์ที่สองหรือสามของเดือนตุลาคม	อาร์เจนตินา (Día de la Madre)
28 พฤศจิกายน	รัสเซีย
8 ธันวาคม	ปานามา
22 ธันวาคม	อินโดนีเซีย

วันแม่แห่งชาติ

แต่เดิมนั้น วันแม่แห่งชาติได้กำหนดเอาไว้เมื่อ วันที่ 15 เมษายน ของทุก ๆ ปี ซึ่งเป็นมติของคณะรัฐมนตรีประกาศรับรอง เมื่อวันที่ 23 กุมภาพันธ์ พ.ศ.2493 ได้พิจารณาเห็นว่าการจัดงานวันแม่ของสำนักวัฒนธรรมฝ่ายหญิง สภาวัฒนธรรมแห่งชาติผู้รับมอบหมายให้จัดงาน วันแม่ มาตั้งแต่วันที่ 15 เมษายน พ.ศ.2493 เป็นครั้งแรกเป็นต้นมา

วันแม่แห่งชาติ

จากนั้นได้รับความสำเร็จด้วยดีด้วยประชาชนให้การสนับสนุนจนสามารถขยายขอบข่ายของงานให้กว้างขวางออกไป และมีการจัดพิธีกรรมทางพระพุทธศาสนา การประกวดคำขวัญวันแม่ ประกวดเรียงความวันแม่ การประกวดแม่ของชาติ เพื่อให้เกียรติและตระหนักในความสำคัญของแม่ ด้วยเหตุนี้งานวันแม่จึงเป็นวันแม่ประจำปีของชาติตามประกาศของ รัฐบาลฯพณฯ จอมพล ป.พิบูลสงคราม

โดยทั่วไปเรียกกันว่าวันแม่ของชาติ ต่อมา พ.ศ.2519 ทางราชการได้เปลี่ยนแปลงใหม่ให้ถือเอาวันเสด็จพระราชสมภพของสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ คือ วันที่ 12 สิงหาคม เป็น วันแม่แห่งชาติ เริ่มใน ปี พ.ศ.2519 เป็นต้นมาจนถึงปัจจุบัน

สัญลักษณ์ที่ใช้ในวันแม่

ดอกมะลิ ดอกไม้ประจำวันแม่

ดอกมะลิ ซึ่งมีสีขาวบริสุทธิ์ ส่งกลิ่นหอมไปไกลและหอมได้นาน อีกทั้งยังออกดอกได้ตลอดทั้งปี เปรียบได้กับความรักอันบริสุทธิ์ของแม่ที่มีต่อลูกไม่มีวันเสื่อมคลาย มะลิ เป็นพืชดอก พบได้ในเอเชีย ดอกมีกลิ่นหอมเย็น คนไทยนิยมนำมาลอยน้ำเย็นเพื่อดื่ม

พันธุ์ดอกมะลิ

• มะลิลา หรือ มะลิซ้อน เป็นไม้รอเลื้อย กิ่งอ่อนและกิ่งกึ่งแก่กึ่งอ่อนมีขน ใบเป็นใบเดียวออกเป็นคู่ตรงกันข้ามกัน ใบเป็นรูปไข่ขอบเรียบ ดอกออกเป็นช่อ มี 3 ดอก ดอกกลางบานก่อน กลีบดอกชั้นเดียว ปลายกลีบมน ดอกสีขาว
• มะลุลี ลักษณะต้น ใบ อื่น ๆ คล้ายมะลิลา แต่ใบใหญ่กว่าดอกออกเป็นช่อ มี 3 ดอก และดอกกลางบานก่อน เช่นกัน แต่มีดอกซ้อน 3-4 ชั้น ปลายกลีบมน
• มะลิถอด ลักษณะ โดยทั่ว ๆ ไป ทั้งต้น ใบ การจัดเรียงของใบ รูปแบบของใบคล้ายมะลิลาซ้อน แต่ใบเป็นคลื่น ดอกเป็นช่อมี 3 ดอก ดอกซ้อนมากชั้นกว่า คือ 3-6 ชั้น
• มะลิซ้อน ลักษณะ ทั่ว ๆ ไปคล้ายมะลิถอด และมะลิลาซ้อน แต่ใบมีลักษณะแคบกว่า ดอกออกเป็นช่อมี 3 ดอกเช่นกัน กลีบดอกซ้อน แต่ซ้อนกว่า 5 ชั้น
• มะลิพิกุล หรือ มะลิฉัตร ลักษณะต่าง ๆ คล้ายกับ 4 ชนิดแรก ใบคล้ายมะลิซ้อนและมีคลื่นเล็กน้อย ดอกเป็นช่อ 3 ดอก ดอกซ้อนเป็นชั้น ๆ

เพลงที่ใช้ในวันเเม่

ค่าน้ำนม คือ เพลงอย่างเป็นทางการที่ใช้ในงานวันเเม่เเห่งชาติ เเต่งขึ้นโดย อาจารย์ สมยศ ทัศนพันธ์ ได้เรียบเรียงบทเพลงที่เรียกได้ว่า ขึ้นหิ้งอมตะ และเป็นงานเพลงชิ้นเอก ซึ่งได้ฟังเมื่อไร เป็นต้องหวนระลึกถึงบุญคุณของเเม่เเละวันคืนเก่าๆ ของวิถีไทยในสมัยก่อน

เพลง ค่าน้ำนม

เพลงค่าน้ำนม ที่เปิดใช้ในวันสำคัญ วันแม่แห่งชาติ

แม่นี้มีบุญคุณอันใหญ่หลวง ที่เฝ้าหวงห่วงลูกแต่หลังเมื่อยังนอนเปล
แม่เราเฝ้าโอละเห่ กล่อมลูกน้อยนอนเปลไม่ห่างหันเหไปจนไกล

แต่เล็กจนโตโอ้แม่ถนอม แม่ผ่ายผอมย่อมเกิดแต่รักลูกปักดวงใจ

เติบโตโอ้เล็กจนใหญ่ นี่แหละหนาอะไรมิใช่ใดหนาเพราะค่าน้ำนม

ควรคิดพินิจให้ดี ค่าน้ำนมแม่นี้จะมีอะไรเหมาะสม

โอ้ว่าแม่จ๋าลูกคิดถึงค่าน้ำนมเลือดในอกผสมกลั่นเป็นน้ำนมให้ลูกดื่มกิน

ค่าน้ำนมควรชวนให้ลูกฝัง แต่เมื่อหลังเปรียบดังผืนฟ้าหนักกว่าแผ่นดิน

บวชเรียนพากเพียรจนสิ้น หยดหนึ่งน้ำนมกินทดแทนไม่สิ้นพระคุณแม่เอย ( ซ้ำ *, ** )